SOSYAL BİLGİLERİN TANIMI

     Sosyal Bilgiler öğretim amacıyla Sosyal Bilimlerden seçilmiş basitleştirilmiş ve düzenlenmiş konulardır.Diğer bir deyişle Sosyal Bilgiler ilk öğretim okullarında sosyal davranış bilgilerine ağırlık veren bir ders yada öğretim programıdır.Sosyal Bilgiler öğretiminin planlanmasında Sosyal Bilimlerin öğretim amaçları temel alınır.Bazı ülkelerde Sosyal Bilimler ve Sosyal Bilgiler ayrı olarak  ele alınsada yurdumuzdaki uygulamalar dikkate alındığında ilköğretim okullarındaki şekli ile Sosyal Bilgiler lisedeki öğretim biçimi ile Sosyal Bilimler olarak tanımlanması esas kabul edilmiştir.                   Sosyal Bilgiler insan ve onun fiziki ve sosyal çevresiyle geçmişten günümüze etkileşimini ele alan Sosyal Bilimlerdeki çeşitli disiplinler arası bir yaklaşım ile ve sık sık tabiat bilimleri ve sanat ile zenginleştirerek adapte eden bir hüviyettedir. Sosyal Bilgiler programı ile çocuklar ülkemizdeki ve başka ülkelerdeki hayat şekillerini incelerken insan ilişkileri de işlenir. İnsanlar arası ilişkiler, insanlarla kuruluşlar arasındaki ilişkiler, insanlarla mal ve hizmetler arasındaki ilişkiler üzerinde önemle durulur. Sosyal Bilgiler kültürel miras ve onun sürüp giden özelliklerinin etkisini ele alır.Ayrıca Sosyal Bilgiler bireyi hayata hazırlamayı ona hayatın içinden olaylarla bu olaylardan nasıl ders alması gerektiğini sosyal insan ve vatandaş olarak görev ve sorumluluklarını hatırlatır,öğretir.
                                                                                                      DÜNYADA SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ GELENEĞİ                                                                                                                                        Sosyal Bilgiler eğitiminin kesin olarak ne zaman ve nerede başladığı bilinememekle birlikte insanlığın var oluşuyla birlikte bu eğitimin başladığı söylenebilir. Eldeki  bilgiler çerçevesinde Eski Çağ da ki  eğitim sisteminde okutulan tarih,coğrafya,yurttaşlık ve hukuk derslerinin doğrudan sosyal bilimlerle ilgili olduğu söylenebilir.Orta Çağ da dinin etkisi  ile sosyal bilimler dersleri dini bir içerik kazanmış, Rönesans ve Reform döneminde yeni ve yakın çağlarda ise bu durumdan kurtulmaya çalışılmıştır. İlk kez Sosyal Bilgiler adı altında ilk ve orta dereceli okullarda bir dersin okutulması gerektiğini Fransız düşünür Condercet savunmuştur. Sosyal Bilgiler eğitim kurumlarına bir konu alanı ya da ders olarak ABD nin 19.yy sonları ile 20.yy başlarında yaşadığı sosyal,kültürel,ekonomik alanlardaki büyük dönüşümün doğurduğu sorunlara çözüm aramak ve ulusal toplum anlayışını oluşturmak için girmiştir ve bu ilerlemecilik akımının demokratik toplum için vatandaş yetiştirme  görüşünün etkisiyle olmuştur. 1982 yılında Wisconsin de Madison da toplanan idare ekonomi  ve tarih öğretimi konferansı bütün bu konuları sosyal bilgiler adı altında toplamıştır.Sosyal bilgiler bir ders adı olarak ilk kez 1916 yılında ABD de kullanılmıştır. Bu tarihte yürürlüğe giren eğitim programında tarih,coğrafya, ve vatandaşlık bilgisi dersleri çok disiplinli yaklaşımla okutulmuştur.ABD de 1930 lu ve 1940 lı yıllarda yeniden kurmacılık akımı ve çocuk merkezli eğitim yaklaşımını benimseyen eğitimciler sosyal bilgilerin gelişmesi için çaba harcamışlar fakat yine de sosyal bilgiler dersi tarih ve coğrafya ağırlıklı olarak 1960 lı yıllara kadar devam etmiştir. 1960-1970 arasında yeni sosyal bilgiler adı altında reform hareketleri düzenlenmiştir.Bunda Bruner in buluş yolu ile öğrenme kuramının etkisiyle sosyal bilimlerden disiplinler arası bir yaklaşımla sosyal bilgiler konuları oluşturulmaya başlamıştır. Sosyal bilgiler öğretiminde de tümdengelim ve anlatım yöntemi yerine,tümevarım ve araştırma yöntemlerine önem verilmiştir.1980 li yıllarda bu oluşumda terk edilerek geleneksel anlayışa tekrar dönüş olmuş,1944 yılında ise ABD de Sosyal Bilgiler Ulusal Konseyi,sosyal bilgiler programı için termatik standartlar belirlemiş ve bundan sonraki programlar bu temel üzerinde oluşturulmuştur.
       Sosyal bilgiler dersi Türkiye,Japonya,Güney Kore,Kanada, Avusturalya ve ABD gibi ülkelerde okutulmaktadır.Bunun dışında bazı ülkelerde ise sosyal bilgiler dersi yerine tek disiplinli anlayış benimsenerek tarih,coğrafya ve vatandaşlık dersleri ayrı ayrı okutulmaktadır.İngiltere de sosyal bilgiler kapsamında ki tarih ve coğrafya dersleri ilköğretimin ilk yıllarından itibaren ayrı ayrı okutulmaktadır.

ABD DE SOSYAL BİLGİLERİN TARİHSEL GELİŞİMİ

       Sosyal bilgiler kavramı 20. yüzyılın başlarında ortaya çıkmaya başlar. ABD de 1916 savaş yılları ve sonrasında toplumda meydana gelen sosyal olayların çözümü için çıkan bir derstir. Açacak olursak ABD nin geçirdiği sosyal, kültürel ve ekonomik alanlarda meydana gelen büyük dönüşümün bunun sonucunda ortaya çıkan göç, hızlı şehirleşme, sanayileşme, güvenlik, aşırı milliyetçilik, yurttaşlık bilinci gibi ortaya çıkan acil sorunlara çözüm aramak ve ulusal toplum anlayışını düzenini oluşturmak gibi amaçlar doğrultusunda sosyal bilgilerin bir ders olarak oluşturulması sürecini hızlandırmıştır. 1890 lı yıllarda Avrupa ve Afrika başta olmak üzere ABD ye yapılan yoğun göç edenlerin toplumla daha hızlı ve daha etkili bir şekilde kaynaşıp toplumsal yaşama entegre olmaları iyi bir vatandaş olmaları Sosyal bilgilerin eğitim öğretim hayatına girmesine neden olmuştur. Tüm bu sebeplerin yanında Amerika daki Charles Peirce, William James ve John Dewey gibi bilim adamlarının katkılarıyla oluşan eğitim felsefelerinden ilerlemecilik akımlarının demokratik toplum için vatandaş yetiştirme savı da sosyal bilgilerin ders olarak okutulmasında etkili olmuştur. 

Yukarıdaki nedenlerden dolayı sosyal bilgiler terimi ise ilk kez resmen 1916 yılında ABD de milli eğitim derneğinin orta dereceli okulları yeniden teşkilatlandırma komisyonu sosyal bilgiler komitesi tarafından kabul edilmiştir.

       1. Dünya savaşı ve 2. Dünya savaşı arasında ve sırasında ABD de sosyal bilgiler eğitimi daha çok savaşları ve savaş ekonomisininde etkisiyle ideolojiktir. Bu dönemde sosyal bilgilerde konu merkezli yaklaşımlar ön plandadır. 1930 lu yıllarda sosyal bilgiler daha çok tarihi konular işlenmekte ve sosyal problemler üzerinde durulmaktaydı. ABD de 2. dünya savaşı sırasında sosyal bilgilerin konuları daha çok coğrafya konuları ve savaş konuları içermiştir. Savaş bitiminde ise kalıcı barışın sağlanması çok kültürlülük ve kültürlerarası eğitim konuları ele alınmış. Savaşın etkisi geçmesiyle sosyal bilgiler programı baştan aşağıya incelenmiş. 1950 yıllarda sosyal problemlere yönelik yaklaşımdan uzaklaşılarak yeniden akademik disipline geri dönülmüştür. Çünkü konu merkezli yaklaşımda yer alan bazı tartışmalı konular okullarda ve toplumda hoşnutsuzluk yaratmıştır. 1960 lı yıllarda okullardaki eğitim sistemi üzerinde çalışma başlatılmış. Sosyal bilgiler dersi de bu düzenlemelerden etkilenmiş. Sosyal bilgilerde bu reform kapsamına alınmıştır. 1970 li yıllarda öğretim programında eğitim programında yeniliklere gidilmiş. Bu dönem yeni sosyal bilgiler dönemi olarak ta bilinir.

      Toplumsal değişmelere paralel olarak sosyal bilgiler dersi de şekil alır. Amerika da 1940 ve 1950 li yıllarda sosyal bilgiler programı daha çok tarih ve coğrafya, 1960 ve 1970 li yıllarda sosyal bilgilerin mevcut programları üzerinde oturulup konuşulur. Eleştirilerden sonra sosyal bilgiler dersinde tarih ve coğrafya bilgilerinin ağırlığı azaltılarak sosyoloji, antropoloji, ekonomi, siyaset bilimi ve sosyal psikoloji ye ağırlık verilir. Anlaşılacağı üzerine Sosyal bilgiler ideolojilere hükümetlere ve dünyanın içinde bulunduğu şartlara göre konuları ve amaçları değişmektedir.